Was het wel een echt een waterstofbom die Noord-Korea woensdag testte? Volgens experts is dat nog maar de vraag. Wel helder is waar Kim Jong-un het om te doen is: herinnerd worden.
Met veel bombarie kondigt de Noord-Koreaanse televisie woensdag aan dat de machthebbers van het land succesvol een waterstofbom tot ontploffing hebben gebracht. Dat zou betekenen dat dictator Kim Jong-Un en zijn bewind toetreden tot een select gezelschap van landen die een dergelijk wapen kunnen bouwen.
Een waterstofbom is veel krachtiger dan een gewone atoombom. In plaats van puur gebruik te maken van atoomsplitsing, zoals een atoombom doet, vindt in een waterstofbom ook fusie plaats. Een kleine atoombom wordt gebruikt als ontstekingsmechanisme. Omdat een waterstofexplosie veel meer hitte genereerd, is de klap ook veel groter en voelbaarder dan bij een gewone atoombom.
De kleinste waterstofbom die ooit getest is, had een inslag van 31 kiloton. Ter vergelijking: de ‘reguliere’ atoombom die in Nagasaki 40.000 doden kostte, was 21 kiloton.
Sinds het wereldwijde non-proliferatiepact is er een orgaan dat constant metingen verricht om geheime atoomproeven te ‘zien’. Deze Preparatory Commission for the Comprehensive Nuclear-Test-Ban Treaty Organization (CTBTO) heeft bijna 400 meetinstallaties wereldwijd. Die voelen verplaatsingen in de lucht, water of ondergronds. Ten slotte meten ze ook de nucleaire straling die na een ontploffing meetbaar is.
Kaart met alle meetstations van het CTBTO.
'Slechts 10 kiloton'
De Noord-Koreaanse bom had 'slechts' een aardbeving van 5,1 op de schaal van Richter tot gevolg en deed zich voor op 0,0 kilometer. Aardbevingen die gevolg zijn van bewegende tectonische platen, gebeuren vaak veel dieper en de conclusie is dus al snel dat de oorzaak een bom moet zijn geweest. Volgens Carnegie-expert James Acton is de bom van woensdag zo'n 10 kiloton, veel kleiner dus dan de kleinste waterstofbom ooit. Vele experts gaan er daarom vanuit dat het om een gewone atoombom gaat. Of dat het de waterstofbom wellicht niet helemaal goed tot ontploffing is gekomen.
Nu heeft Noord-Korea er een gewoonte van gemaakt om de technologische kunsten uit te vergroten of zelfs te verzinnen. Maar de atoomtest is in elk geval een gereedschap voor Kim Jong-un om zijn positie verder te versterken. "Wat we onder Kim Jong-un hebben gezien tussen 2012 en 2015, is behoorlijk overeenkomstig met wat er tussen 1994 en 1998 gebeurde, toen zijn vader Kim Jong-il de macht in handen nam", zegt Noord-Koreakenner Michael Madden tegen Reuters.
Hij wijst erop dat Kim de laatste jaren de machtscirkel om zich heeft gepersonaliseerd. Een oom die voorstander was van beter banden met Zuid-Korea werd bijvoorbeeld geëxecuteerd. "Dit soort personeelswisselingen zijn altijd onderdeel van Noord-Koreaanse politieke cultuur." Hoewel Noord-Korea in de jaren negentig geen kernproeven deed, zijn de parallelen aanwezig, meent Madden.
Zevende partijcongres aanstaande
Over een paar maanden moet Noord-Korea het zevende partijcongres meemaken, een groots evenement in de zeventigjarige historie van de dictatuur. "De test wordt gebruikt om een nalatenschap voor Kim Jong-un te bouwen, voorafgaand aan het congres. Het is niet zozeer een ruilmiddel jegens de buitenwereld", zegt Zuid-Koreaanse oud-defensiemedewerker Chang Gwang-il.
De test zal de relaties met enige bondgenoot China verder onder druk zetten. Beijing ging na een proef in 2013 akkoord met westerse sancties tegen Noord-Korea, maar houdt het regime desondanks nog een hand boven het hoofd. In de tussentijd is Kim alleen maar afhankelijker geworden van China. 79 procent van de handel die Noord-Korea dreef in 2014 kwam vanuit China, terwijl dat in 2010 'slechts' 56 procent was.
"Alle ogen zullen nu gericht zijn op China. We zullen zien of deze vierde nucleaire test vlak bij hun grens Beijing eindelijk zal noodzaken om haar steun van het regime te veranderen", zegt veiligheidsadviseur Victor Cha tegen Bloomberg. Hij vermoed dat Beijing een nieuwe resolutie tegen Noord-Korea zal steunen, maar dat er op de langere termijn 'geen indicatie is' dat er iets staat te veranderen.
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl